piątek, 23 listopada 2012

Miasta i Wsie, czyli o historii mieszkańców i ich miejscowości: Neudeck i Histroia Hindenburgów

http://www.old-print.com/mas_assets/full/E2211934164A.jpg
Kronika z 1934 roku
    

Post ten rozpocznę od historii rodu
Hindenburgów. Właściwie mamy do czynienia z rodem o dwóch częściach nazwiska: Paula Ludwiga Hansa Antona von Beneckendorffa und von Hindenburga. 
Adolf Hitler and Hindenburg Together in a Car in Neudeck Stretched Canvas Print
Feldmarszałek i Hitler w Ogrodzieńcu
 mógł pochwalić się szerokim drzewem genealogicznym.
      Historia rodu Hindenburgów prawdopodobnie rozpoczyna się koło 1000 roku naszej ery. Niestety nie świadczą o tym żadne wiarygodne pisma, tylko zebrane przekazy ustne. Sam feldmarszałek w XX wieku
Hindenburg mit seinem Schäferhund Agilo von dem Unstruttal
Na ławce w Parku
     Wzmianka o rodzie Beneckendorffów pojawia się po raz pierwszy w kronikach miejskich. Mówią one o umowach handlowych zakonnika Johannesa de Benkendorffa z mnichem Wernerem von Schulenbergiem. 
      Osiemnasty wiek to początek "istnienia" rodów Hindenburgów i Beneckendorffów między innymi poprzez udział w bitwie pod Kolinem.
File:Bundesarchiv Bild 102-01335, Paul von Hindenburg.jpg przejmie on nazwą i herb, którym posługują się von Hindenburdzy.  2. Stycznia 1789 przez króla Fryderyka     Założyciel własności Hindenburgów w Prusach Zachodnich był pułkownik Otto Friedrich von Hindenburg, wywodzący się ze szlacheckiej rodziny z Pomorza, mieszkający niegdyś w Nowej Marchii. Za zasługi w wojnach śląskich, otrzymał od Fryderyka Wielkiego, dwa dóbra ziemskie w Prusach Zachodnich: Neudeck (Ogrodzieniec) Limbsee (Limża). Otto Friedrich von Hindenburg zmarł  bezdzietnie 10 stycznia 1722 roku, a jego następcą zostały siostry Sophie i Barbara. Po śmierci Barbary w 1778 nieruchomość przeszła do jej wnuka Gottfrieda Otto Benecke Dorffa (pradziadek marszałka Paula von Hindenburga), pod warunkiem, że Wilhelma II nazwiska Benecke Dorff i von Hindenburga zostały oficjalnie połączone. Otto Gottfried rozbudował w tym czasie stary dwór Neudeck, dwukondygnacyjny budynek.
     W 1801 r. Hindenburgowie osiedlają się w Neudeck. Tam również urodził się starszy syn, który w późniejszych latach był radcą krajowym w Prowincji Poznańskiej. Zaś młodszy syn – Jan Henryk, nie mając dalej ochoty służyć pod rozkazami Napoleona w 1806 r. porzucił żołnierkę. Otto Gottfried zmarł w posiadłości w Limży 6 maja 1827 r.
hindenburg_familie_bd
Z rodziną
     Po śmierci Otto Gottfried, posiadłość odziedziczył jego syn Otto Ludwig . PO nim dziedziczył majątek jego nastarszy z czterech synów - Albert. Pozostali trzej bracia, w tym najmłodszych, Robert, ojciec Paul von Hindenburg zrobili karierę jako oficerzy w armii pruskiej. W 1830 roku Albert poślubił dziedziczkę z Deutsch Eylau (Iławy) Line von Polenz na Langenau (Łęgowo). 
Połowa XIXw.
     Ojciec marszałka – Robert urodził się w Neudeck 21 maja 1816 r. Był on na terenie prowincji pruskiej krajowym dyrektorem ziemskim, dzięki czemu w "ciężkich" czasach napoleońskich pomagał swojej starszej rodzinie. W 1832 r. ojciec Paula jako piętnastolatek służył w 18 Regimencie Piechoty, który stacjonował w Poznaniu.

Rodzice Paula zawarli związek małżeński w kościele garnizonowym w Poznaniu 17 października 1845 r. Dla Luizy von Hindenburg był on konfirmacją. Państwo młodzi zamieszkali przy Bergstraße 7, a w październiku 1849 r. przenieśli się na Wilhelmstraße 15 w Poznaniu.
     Paul urodził się 2 października 1847 r. w Poznaniu. Na chrzcie otrzymał imiona Paul Ludwik Hans Anton.
     W 1855 r. ojciec Paula zostaje przydzielony do regimentu stacjonującego w Głogowie. Początkowo Paul uczęszczał do miejskiej szkoły ewangelickiej, znajdującej się przy kościele.
     Od momentu, kiedy Paul został kadetem, o wielu faktach z jego życia dowiadujemy się z bogatej korespondencji. Życie w koszarach było iście "spartańskie". W liście z 14 sierpnia 1859 r. do rodziców Paul opisuje szarość życia codziennego na bloku. W liście z 11 czerwca 1860 r. ukazał jej ideał, który spostrzegł w starszym generale Poikerze, przeprowadzającym inspekcję w jego jednostce.
     Tymczasem w 1855 r. w Neudeck, umiera drugi dziadek Paula. "Rodzinne gniazdko", które można było w tej wsi obejrzeć, wyglądało staromodnie. Po obu stronach rosły wysokie topole, a w przydomowym ogródku zarówno żółte, jak i czerwone róże. Na środku podłogi znajdował się herb rodowy wykonany z kamienia, pod którym spoczywała Barbara Małgorzata von Hindenburg, niezamężna siostra Otto Fryderyka. Na ten cel Małgorzata otrzymała od fundacji 500 talarów.
     Paul uczestniczył w licznych wojnach. W jednej z nich sam przyznawał, że podczas wojny Bóg sprawował nad nim pieczę, wypowiadając się w liście do rodziców w słowach: "...jestem w ręku Boga...".
     Pruskie zwycięstwo w wojnie z 1866 r. było kolejnym krokiem Prus do utworzenia II Rzeszy Niemieckiej. W tym też roku powstaje Związek Północnoniemiecki, w skład którego weszły 22 państwa (30 000 000 mieszkańców). Na jego czele stanął król pruski Wilhelm I Hohenzollern, który również był zwierzchnikiem sił zbrojnych.
     19 lipca 1870 r. Napoleon III wypowiedział Prusom wojnę (wojna francusko-pruska). Jej przebieg możemy dość dokładnie przytoczyć na podstawie pism Grafa Helmuta von Moltkego. Rozpoczął on pisać owe wspomnienia na początku 1887 r., a pracując średnio trzy godziny dziennie zakończył swoją pracę w styczniu 1888 r. w Berlinie. Cała praca została złożona w archiwum ówczesnego Sztabu Generalnego.
Strona pruska silne oddziały zgrupowała w Nadrenii (między Mainz a Koblencją), skąd przedostały się przez Ren do Saary. Tymczasem pod rozkazami króla Wilhelma stanęły oddziały z Bawarii, Wirtembergii, Badenii, Hessen wraz z miarowo dostarczanymi kontyngentami.
     9 sierpnia 1870 r. oddziały Hindenburga zatrzymały się między Bitche a Saargemünd. Sam w swoich wspomnieniach przyznał, że oddziały francuskie udało się pokonać tylko dzięki bożej pomocy. Do niemieckiej niewoli dostało się 6000 żołnierzy, zdobyto również 30 dział. W szybkim ataku zdobyto Weißburg, Saarburg i Forbach. W trzy dni później Paul powiesił w swoim mieszkaniu obraz przedstawiający Napoleona, Eugenię i Lulu. W tych też dniach w oddziale dowodzonym przez Paula poległo 8 oficerów.
     9 listopada wszelkie nadzieje związane ze zdobyciem Paryża ponownie się ożywiły. 30 listopada II Paryska Armia wyruszyła do walki. Generał niemiecki von Obernitz zajął pozycję wraz ze swoją 1 brygadą na półwyspie, 2 przy Such en Brie. 
    Kilka dni później Paul zanotował w swym dzienniku::
"... 29 stycznia 1871. Hurra, Paryż skapitulował !!! Obsadziliśmy dzisiaj trzy forty i St Denis..."
Po zakończeniu działań wojennych jeńcy powrócili do Niemiec, zaś Rzesza zarekwirowała sprzęt wojskowy Francji i nałożyła na pokonane państwo kontrybucję wysokości 200 000 000 franków.
     Po powrocie z wojny, Paul ukończył Akademię Wojskową idostał się do Sztabu Generalnego, już jako kapitan. W Szczecinie poznał Gertrudę Wilhelminę von Sperling z którą 24 września 1879 r. zawarł związek małżeński. Tam też młodej parze 14 listopada 1880 r. urodziła się pierwsza córka, której nadali imię Irmgard. W Königsbergu (Królewcu) w 1883 r. urodził się Hindenburgowi jedyny syn – Oskar. 29 listopada 1891 r. w Berlinie przychodzi na świat kolejna córka – Anna Maria. W 1896 r. Paul zostaje mianowany szefem sztabu VIII Korpusu stacjonującego w Koblencji, zaś w następnym roku otrzymuje szlify generalskie.
     W końcu nadeszły ciężkie dni. 5 sierpnia 1893 r. umiera matka marszałka, a 16 kwietnia umiera także jego ojciec. Państwo von Hindenburg przeżyli wspólnie 46 lat, którego wspaniałym wspomnieniem były dwa marmurowe krzyże postawione na ich nagrobkach.
     W 1911 roku gen. Hindenburg przechodzi w stan spoczynku.
     Aby uczcić 80. urodziny, w 1927 roku, jeden z sąsiadów Neudeck, byłej cesarski szambelan Elard von Oldenburg-Januschau, który pracował w stowarzyszenia weteranów wojennych, kupił ziemię i nieruchomości Neudeck i podarował je marszałkowi jako dar narodu niemieckiego. Paul von Hindenburg mógł przejąć kontrolę w 1928 roku. W ciągu najbliższych dwóch lat przyczynił się do rozwoju dworu: To już trzy piętra i poddasze. To tu odbywały się jedne z najważniejszych dla Niemców narady dowódców, m.in. spotkanie z Adolfem Hitlerem, 30 stycznia 1933 roku, kiedy to mianował go kanclerzem.
     29 sierpnia 1916 r. zastąpił generała von Falkenhayna na stanowisku szefa Sztabu Generalnego. W 1917 r. wraz z Ludendorffem zmusił do ustąpienia ze stanowiska kanclerza Bethmanna-Hollwega. Kosztowna ofensywa na Zachodzie zarządzona przez Hindenburga (marzec – lipiec 1918 r.) sprowokowała kontrnatarcie aliantów, którzy z pomocą wypoczętych wojsk amerykańskich pokonali i zmusili do kapitulacji armie niemieckie.
     Na początku I wojny światowej został powołany do czynnej służby jako dowódca 8 Armii (od 22 sierpnia 1914 r.) w Prusach Wschodnich. 30 sierpnia 1914 r. jako dowódca 8. armii odniósł zwycięstwo nad Rosjanami pod Tannenbergiem w Prusach Wschodnich oraz nad Jeziorami Mazurskimi.
     W dniach od 16 listopada do 15 grudnia 1914 r. rozegrała się jedna z ważniejszych bitew I wojny światowej pod Łodzią, gdy tymczasem Korpus Armijny Hindenburga przygotowywał się do zimowej bitwy, która miała miejsce w dniach od 4 do 22 lutego. O wspaniałych zwycięstwach Hindenburga pisał również niemiecki pisarz Richard Dehmel, który był "wolnym uczestnikiem" wojny przebywającym na froncie zachodnim.
     I wojna światowa przyniosła Hindenburgowi nowy zaszczyt w postaci Krzyża Rycerskiego. Na zdjęciach z tego okresu widzimy to najwyższe odznaczenie przystrojone mieczami. W 1918 r. Hindenburg po raz pierwszy spotkał kaprala Adolfa Hitlera.
     W 1925 i 1932, pomimo przekonań monarchistycznych i wynikającego stąd sceptycyzmu do republiki, zgodził się kandydować i został wybrany prezydentem Republiki Weimarskiej (Weimarer Republik). W walce o pierwszą kadencję poparty został przez siły konserwatywne i nacjonalistyczne, w 1932 r. rekomendowały go partie centrolewicowe (pokonał Adolfa Hitlera i Ernsta Thälmanna).
     Drugiej kadencji Hindenburg nie ukończył. Ostatnie miesiące życia spędził w swym majątku rodowym w Neudeck, z dala od polityki. Czując zbliżającą się śmierć 11 maja 1934 roku spisał testament polityczny, w którym wyraził opinię, że narodowy socjalizm w Niemczech jest przejściowy. Dzień przed śmiercią Hindenburga Hitler w drodze rozporządzenia rządu Rzeszy połączył stanowiska prezydenta i kanclerza Rzeszy w funkcję "Führer i Kanclerz Rzeszy", przejmując oficjalne zwierzchnictwo nad siłami zbrojnymi Niemiec. Było to formalne ustanowienie dyktatury narodowo-socjalistycznej w Niemczech.
     Hindenburg zmarł 2 sierpnia 1934 roku o godzinie 9.00 rano w Neudeck. Na wieść o jego śmierci zarządzono w całych Niemczech żałobę narodową. 
     Były dzierżawca Langenau, Paul Gerhard Goertz, został zmuszony przez NSDAP porzucić  dzierżawy do 1948 roku  (bez odszkodowania i bez wiedzy prezydenta). Tak właśnie chciał Hitler. Po śmierci Hindenburga dwór odziedziczył jego syn Oskar von Beneckendorff und von Hindenburg.
     W 1945 roku dom został splądrowany i podpalony przez żołnierzy radzieckich. Neudeck przeszedł w tym samym roku w władanie PRL-u . Ruiny rozebrano w 1950 roku.



Dom - jedna z pozostałości pałacu "wczoraj" i "dziś".
Oprócz dworu w Neudeck (Ogrodzieniec) z Hindenburgiem związane są jeszcze dwa inne dwory: w Limży i w Łęgowie oraz kościół w Łęgowie. O tych miejscach już wkrótce.
    

sobota, 15 września 2012

Otwarcie amfiteatru

     W środę 07.09.2012 r w Kisielicach odbyło się otwarcie nowiutkiego amfiteatru przy Stadionie Miejskim. Ceremonia rozpoczęła się o godzinie 14.00. Uroczystość prowadził dyrektor Miejsko - Gminnego Ośrodka Kultury w Kisielicach Pan Michał Wróblewski.
Amfiteatr (fot.: IławaTv)
Przecięcie wstęgi (fot.: IławaTv)
 Ks. Janusza Kilara SAC (fot.: Iława TV)

    Amfiteatr Miejski wykonany został przez firmę "Dombud" z Kwidzyna za 680.283,11 zł pochodzących ze środków Miasta i Gminy Kisielice oraz dofinansowania Unii Europejskiej z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 w ramach osi 4 LEADER  - Odnowa i Rozwój Wsi w konkursie ogłaszanym przez LGD Kanał Elbląski.
    Uroczystego otwarcia amfiteatru dokonał Burmistrz Kisielic Pan Tomasz Koprowiak, Poseł RP Pani Elżbieta Gelert, Starosta Powiatu Iławskiego Pan Maciej Rygielski oraz Radna Sejmiku Województwa Warmińsko - mazurskiego Pani Bernadeta Hordejuk. Nowy amfiteatr poświęcił i wygłosił czytanie z  Genesis (Księgi Rodzaju), czyli Stworzenia świata i człowieka Proboszcz naszej parafii ks. Janusz Kilar SAC. Nawiązał również do tego, że człowiek stworzył Amfiteatr w Kisielicach i zobaczył, że to co zrobił było dobre i pozostawił to dla pokoleń.  Przemawiali również wyżej wymienieni goście. Burmistrz nawiązał do tego, że jest to jedna z większych inwestycji w Kisielicach, ale nie największa (inne inwestycji to opiewająca na 8,5 mln rozbudowa sieci ciepłowniczej, na 6,5 mln złotych rozbudowa i przygotowanie terenów inwestycyjnych przy ulicy Kolejowej i Przemysłowej, oraz rozbudowa sieci kanalizacyjnej i oczyszczalni ścieków przewidziana za środki w wysokości 4 mln złotych). Można stwierdzić, iż jest ona najkosztowniejszą inwestycją w dziedzinie kultury. 
Przemówienie Burmistrza (fot.: IławaTV)
Zwbrana publika (fot.: IławaTV)
     Warto wspomnieć, iż na ceremonii otwarcia Amfiteatru byli w/w goście, wszyscy radni Gminy Kisielice, dyrektorzy jednostek wspomagających, przedstawiciele wykonawcy i projektantów, przedstawiciele sponsora imprezy otwarcia i dożynek - firmy Bionik oraz mieszkańcy Gminy I Miasta Kisielice. Na uroczystości byli także burmistrzowie sąsiednich gmin: Miasta Iławy Pan Włodzimierz Ptasznik i Gminy Iławy Pan Włodzimierz Harmaciński, którzy podarowali naszemu Burmistrzowi małe epizodyczne prezenty.
Burmistrz Iławy (fot.: IławaTV)
Wójt Gminy Iława (fot.: IławaTV)
     Na zakończenie Pan Burmistrz Koprowiak zaprosił gości na poczęstunek, a wszystkich mieszkańców do wspólnej zabawy na przesuniętych ze względu na budowę Amfiteatru Dniach Kisielice i Dożynkach.