Początek - I część Referatu

Długo rozmyślałem o stworzeniu bloga i go stworzyłem. Zbierając informację na bloga pomyślałem, że gdzieś na początku umieszczę mój referat z 2007 roku (miałem wtedy 12 lat): Gmina Kisielice Dzieje miasta i wsi. Referat napisałem na kółko historyczne w podstawówce na podstawie książki Wiesława Niesiobędzkiego Powiat Iławski: Dzieje miast i wsi.  końcu wstawię go w formie całości.

HISTORIA KISIELIC

        Kisielice położone są na terenie województwa warmińsko – mazurskiego na Pojezierzu Iławskim, nad Gardeją, w dorzeczu rzeki Osy (prawego dopływu Wisły).Nazwa genetyczna polska, znana jest od średniowiecza. Pochodzi od nazwy osobowej Kisiel. Polskie nazwy (Kisielice i Kisielic) wywodzą się zapewne z nazwy staropruskiej. Na mapie rękopiśmiennej z XV wieku Sędziwoja z Czechła widnieje nazwa Kysselycz alias Dreystadt civitas. Niemiecka nazwa Kisielic, Freystadt pisana jako Vrienstadt. Historia Kisielic sięga X wieku, kiedy to tereny miasta należały do włości Riesen w pruskiej prowincji Pomezanii. Powstanie miasta związane jest z rodziną rycerską Stangów (von Stange), w tej części państwa Zakonu Krzyżackiego, która podlegała jurysdykcji biskupa Pomezanii, rezydującego w Prabutach. Ród von Stange pojawił się w Prusach Zakonnych około roku 1260. Stangowie byli obok biskupa Pomezanii największymi posiadaczami ziemii w pierwszych latach istnienia tutaj państwa Krzyżaków. Ich dobra w przeważającej części leżały w obrębie późniejszego powiatu suskiego i obejmowały obszar ponad 25 km² Kisielic, niemieckie Freystadt, wcześniej znane było pod nazwą Vrienstadt, leżały także w obrębie posiadłości Stangów.

Dzisiejsza grafika prezentująca trzy miejsca: Kościół, Wieża Ciśnień i Szkoła

        Nazwa Kisielic, „Freystadt”, czyli wolne miasto wzięła się stąd, że miasto zostało założone nie przez biskupa czy urzędnika zakonnego, lecz przez prywatna osobę, jaką był ich założyciel Dietrich von Stange. Miasto zostało założone na wzniesieniu nad Gardeją w pobliżu niewielkiego Jeziora Kisielickiego o powierzchni 4 ha.

        Znalezione przez archeologów w tej okolicy kamienne dłuta, pochodzą z młodszej epoki kamiennej, a także siekierka żelazna datowana na wczesny okres epoki  żelaza, pozwalają przypuszczać, że tereny te były zamieszkiwane już 4000 lat temu przez plemiona zajmujące się łowiectwem i prymitywną uprawą ziemi. Jednak ze względu na skąpy materiał źródłowy trudno jest dać jednoznaczną odpowiedź na to, czy to Prusowie, czy też prasłowiańskie ludności napływające z terenów Mazowsza. w tej kwestii uczeni przypuszczają, że południowa część Pomezanii, w tym Kisielice były związane z osadnictwem napływającym tu z Mazowsza. Napływający tutaj Prusowie, tereny pomiędzy Bałtykiem, Osą i Wisłą, a Jeziorem Drwęckim ze względu na ich zalesienie nazywali Podlasiem, w języku pruskim Pomedian. Nazwa pruska uległa latynizacji na Pomesanie, co potem spolszczono na Pomezanię.     

     W roku 1293 Stangowie otrzymali od kapituły katedralnej i ówczesnego biskupa Pomezanii pełnomocnictwo na założenie miasta przy osadzie Vrienstadt. Do budowy miasta przystąpiono w latach 1315 – 1320. Jednak akt lokacyjny miasta tworzący gminę miejską Freystadt wydany został 1 stycznia 1331 roku, przez Ludwika i Jana von Stangen. W akcie tym mówi się o wyznaczeniu miejsca na budowę kościoła i wymieniony jest wikary Nikolaus, któremu powierzona została budowa kościoła. Zabudowa Kisielic była nieregularna, co wyróżniało je od pozostałych miast w okolicy.

Mapa okolic Freystadt z 1650 roku.

Kisielicki Rynek (po chodniku widać, iż rozdziela się w dwie strony)

        Główna ulica miasta rozdwajała ię na północnym krańcu na dwa ramiona między którymi znajdował się rynek. Posiadał odmienny, trójkątny kształt o wymiarach 94 x 28 x10. Na ryku w centralnym miejscy stał murowany ratusz (zburzony w 1860 roku). Drugim ważnym budynkiem przy południowej pierzei rynku był kościół parafialny. Pobudowano go w latach 1331 – 1334. Zbudowano go na fundamentach z polnych kamieni, z czerwonej cegły. Stał on na szczycie wzgórza i miał dobudowaną drewnianą, wysoką  dzwonnicę służąco także do obserwacji. Śrdniowieczne miasto otoczone było murami obronnymi, w których były trzy bramy: Wodna, Prabucka i Biskupiecka. Nie konserwowane mury rozpadły się ostatecznie pod koniec XVII wieku. Od XVI wieku istniało niewielkie przedmieście za Bramą Biskupiecką, a od XVIII wieku tzw. „nowe miasto” przy trakcie wiodącym do Prabut. Oryginalny układ urbanistyczny starego miasta nie zachował się ze względu na znaczne zniszczenia wojenne i późniejsze rozbiórki. W roku 1397 Kisielice kupił od Katarzyny von Stange biskup kwidzyński Jan za 1360 grzywien srebra.

        Bitwy polsko- krzyżackie w 1411 roku nie dotknęły Kisielic. W latach 1455 – 1466 to jest w czasie wojny trzynastoletniej, którą prowadził Kazimierz Jagiellończyk z Krzyżakami, miasto Kisielice znajdowało się w rękach polskich. Po roku 1525, to znaczy po hołdzie pruskim złożonym przez Albrechta na rynku Krakowskim , przeszło na własność książąt pruskich. Po sekularyzacji zakonu pozostało, luterańskie Księstwo Pruskie, uzależnione lennem od Polski.